Woningdelen

Bij woningdelen deel je private ruimte(s) met anderen.
Een overzicht van de verschillende woonvormen met hun belangrijkste kenmerken:

• Co-wonen:
  • Je woont in een zelfstandige wooneenheid.
  • Je deelt geen leefruimtes met anderen maar wel een tuin, wasplaats, gastenkamer, werkplek of een andere niet-leefruimte.
  • De gemeenschappelijke delen nodigen uit tot occasioneel medegebruik en het delen van voorzieningen en activiteiten.
  • Het mobiel zorgwonen in de tuin valt ook onder deze woonvorm als voldaan is aan bovenstaande voorwaarden.
• Cohousing:
  • Je woont in een zelfstandige wooneenheid.
  • Je deelt leefruimtes, zoals keukens, eetzalen of andere ruimtes voor gemeenschappelijk gebruik die je in sommige gevallen ook openstelt voor niet-bewoners.
  • De gemeenschappelijke delen nodigen uit tot intensief medegebruik en het delen van voorzieningen en activiteiten. Deze ruimtes zijn een verlengde van de individuele woningen en worden quasi dagelijks gebruikt.
• Woongroep:
  • Je woont in een niet-zelfstandige wooneenheid.
  • Je deelt alle leefruimtes, met uitzondering van de slaapkamer en eventueel een kleine privé
    woonkamer (meestal) zonder keuken of badkamer.
• Zorgwonen:
  • Je creëert een kleinere woongelegenheid in of bij je bestaande woning zodat maximaal 2 oudere (65+) of hulpbehoevende personen kunnen inwonen.
  • De Vlaamse regering bepaalt de voorwaarden waaraan een zorgwoning moet voldoen.

Reportage over woningdelen in Vlaams-Brabant op YouTube

Een woningdeelproject opstarten kan op verschillende manieren. Je kan bijvoorbeeld met een groep gelijkgezinde mensen zelf een traject opstarten of je kan beroep doen op de hulp van een projectontwikkelaar of een andere begeleider.

• Denk goed na over de locatie, visie, doelen, strategie en organisatiewijze.
• Leg je projectvoorstel in een vroeg stadium voor aan de dienst omgeving van de gemeente waar je je project wenst te realiseren. Dit om af te toetsen wat de mogelijkheden zijn op een bepaalde locatie en welke elementen van je project vergunningsplichtig zijn.
• Zoek niet alleen proces-, maar ook juridische en financiële begeleiding voor je project.
• Toets je project aan de woonkwaliteitsnormen van de Vlaamse Codex Wonen.
• Modelovereenkomst, huishoudelijk reglement? Contacteer ons
• Hou er rekening mee dat er op Vlaams niveau op dit moment enkel een duidelijk regelgevend kader is voor zorgwonen.

Op zoek naar initiatieven?

Weet dat er verschillende netwerken, platforms en koepelverengingen zijn waarop je beroep kan doen voor advies en om ideeën uit te wisselen. Op de website van de vzw Samenhuizen vind je bijvoorbeeld een zoekertjespagina met vraag en aanbod en een overzicht van initiatief- en startgroepen.

Op zoek naar middelen?

• De provincie realiseert zelf geen gemeenschappelijke woonprojecten, maar biedt wel ondersteuning aan gemeenten en via het subsidieaanbod voor innovatieve woonprojecten.  
• Kijk in het overzicht van alle provinciale subsidies energie en wonen.
• Op premiezoeker.be vind je een overzicht van alle beschikbare premies op federaal, gewestelijk, provinciaal en gemeentelijk niveau.
• Neem contact op met het woon- en energieloket in jouw gemeente voor meer informatie over de verschillende subsidies en voor hulp bij het invullen van aanvraagformulieren. 

Een woning verhuren aan mensen die willen samenwonen maar geen familiale band hebben, is mogelijk, mits enkele voorwaarden. De belangrijkste:

• Alle bewoners domiciliëren zich op het adres van de woning en laten zich inschrijven in het bevolkingsregister als een gezin, bestaande uit een referentiepersoon en 'niet-verwanten' .
• De bewoners wisselen niet jaarlijks en kennen elkaar.
• De woning is op geen enkele manier opgedeeld in afzonderlijke woonunits en de bewoners delen quasi alle leefruimtes met elkaar.

Nuttig om te weten:

• Voor het huurcontract zijn er twee opties. In beide gevallen moet de eigenaar akkoord zijn. Meer info over de huurwetgeving, vind je op de website van Vlaanderen:
  • Medehuur: alle bewoners moeten vermeld staan op hetzelfde huurcontract
  • Hoofdhuurcontract met onderverhuur
• Let op dat je niet de indruk geeft dat kamers als afzonderlijke woonentiteiten worden verhuurd, want een woning opdelen in afzonderlijke woonentiteiten is vergunningsplichtig.
• Hou er rekening mee dat de bewoners op verschillende vlakken ook effectief als leden van hetzelfde gezin beschouwd worden met alle gevolgen van dien, waaronder mogelijk lagere uitkeringen en inbeslagname van goederen bij schulden van medebewoners.

Onze begeleidingstrajecten van 2022 leidden tot een inspiratienota. Ze biedt een concreet stappenplan om na te denken over gemeenschappelijke woonvormen (GW) in je gemeente. 

Inspiratienota gemeenschappelijk wonen 2025

In 2021 en 2022 organiseerde de provincie samen met Samenhuizen vzw, een aantal begeleidingstrajecten op maat voor gemeenten.
Daarnaast ook een reeks webinars over gemeenschappelijk wonen en de rol van lokale besturen in het faciliteren van alternatieve, duurzame woonvormen.
Deze sessies gemist? Herbekijk de presentaties:

Webinars gemeenschappelijk wonen 2021-2022

Hoe kan je als lokaal bestuur woningdeelprojecten stimuleren of ondersteunen? 
In 2017-2018 hebben onderzoekers van de VUB en UA hierrond, in opdracht van de provincie, een onderzoek uitgevoerd dat  heel wat knelpunten heeft blootgelegd maar ook geresulteerd heeft in heel wat nuttige tips voor het faciliteren van woningdelen op lokaal niveau.

Gemeenschappelijk wonen rapport 2018